شنایی با تاریخچه و عملکرد برخی از احزاب وگروه های سیاسی معاصر فصل دوم-معرفی برخی ازاحزاب وجریان های

الف) اتاقهای فکر
در حالی که حضور 30 میلیونی مردم در پای صندوقهای رأی در دوم خرداد 76، رأی بر نظام اسلامی و تجلی حضور مردم در عرصه دفاع از نظام بود، اما افراطیون حلقه‌های مورد اشاره، این حضور را اقبال توده‌های اجتماعی به مبانی فکری انحرافی خود قلمداد و تلاش کردند گفتمان «اصلاحات» را مبتنی بر همان محورها در عرصه اجتماع و به ویژه در حکومت نهادینه کنند.
کارگاههای توسعه سیاسی وزارت کشور یکی از مجموعه‌های فکری بود که در سالهای 76 و 77 در این وزارتخانه شکل گرفت. این کارگروهها که عناصر اصلی آن را اعضای حلقه‌های مذکور شکل می‌دادند نقطه کانونی نظریه پردازی جریان دوم خرداد و خط دهی به مطبوعات زنجیره‌ای و تشکلهای افراطی این جریان در دانشگاهها بودند.
در مقدمه طرح کارگاه اول «توسعه سیاسی، مفاهیم و شاخصها» با زیر سوال بردن اقدامات بیست سال گذشته نظام اسلامی در مقابله با مظاهر استبداد و استعمار، آمده است:
«ایران در طی یک قرن گذشته در مسیر پرپیچ و خم و پرفراز و نشیب دمکراسی راه پیموده و برخی از دستاوردهای نسبی را حاصل کرده، اما از جهات مهمی، با توجه به شاخصهای دمکراسی، توسعه نیافته است. تحولات اخیر ایران از انتخابات سال 1376 به وضوح نشان می‌دهد که توسل به مفهوم رایج دمکراسی راه حل نهایی بسیاری از معضلات تاریخی توسعه سیاسی ایران است. نکات زیر به عنوان مهمترین شاخصه‌های توسعه سیاسی دمکراتیک در ایران مطرح می‌گردد. اهم مشکلات عمده بر سر راه توسعه سیاسی ایران نیز به همین شاخصها مربوط می‌شود.»
مبانی فکری و سیاسی با شاخصهای اصلی زندگی دمکراتیک و توسعه سیاسی عبارتند از:
1- اصالت برابری: یعنی عدم برتری افراد نسبت به یکدیگر از لحاظ حق حکومت بر دیگری
2- اصالت رضایت: به این معنی که مشروعیت قدرت به رضایت مردم در پیروی از آن بستگی دارد.
3- اصالت قانون: انسانها از قوانینی که خود وضع کرده‌اند تبعیت می‌کنند و لاغیر. یعنی آزادی و اطاعت وحدت می‌یابد.
4- اصالت حاکمیت مردم، تنها منبع مشروعیت قدرت، اراده مردم است که می‌توانند رضایت یا عدم رضایت خود را از عملکرد حکومتها اعلام دارند.(درمقابل نظریه مشروعیت الهی حاکم که نظر اکثریت قاطع علما وامام راحل می باشد)
در کارگاه دوم که تحت عنوان «الگوی توسعه سیاسی در ایران» تشکیل می‌شد، پس از ارائه سه الگوی متناقض از گذشته الگوی برتر را الگوی ‌پسااسلامیست‌ها معرفی کرده و می‌نویسند:
«الگوی چهارم الگوی پسا اسلامیست‌هاست. این الگو در حقیقت حاصل تردیدهایی است که نسبت به قرائت اندیشه دینی مسلط و تئو دمکراسی در جامعه ایران ایجاد شده است. پسا اسلامیستها جدایی دین از حکومت، ایمان به لزوم نوسازی معنوی و مادی جامعه، فاصله گرفتن از ایدئولوژی، آموختن روشهای تحمل را به عنوان مهمترین زیربنای دمکراسی: تأسیس و استقرار جامعه مدنی و سرانجام تجدید نظر در مفاهیم سنتی واژگان سیاسی از جمله "استقلال هویت فرهنگی" را در دستور کار خود قرار داده‌اند.»
محصول تلاش این کارگاهها و کمیته‌های عملیات روانی جریان حاکم در سالهای بعد به اینجا منجر شد که به جای یک مفهوم پذیرفته شده منطقی برای نوسازی و ایجاد تغییرات ضروری در مسیر حرکت یک نظام که به «اصلاحات» تعبیر می‌شود، تغییر بنیادین نظام و سست کردن زیربنا، تخریب مبانی و ساختارها و ارزشها تعبیر و تمامی اهداف و برنامه‌های جریان حاکم در این مقطع از تاریخ سیاسی، در آن جهت سامان می‌گیرد و در این راستا امکانات دولت جمهوری اسلامی در راستای تقابل با نظام دینی و در جهت سکولار کردن آن سوق می‌یابد.
ب) مطبوعات زنجیره‌ای
در این مرحله نشریات متعدد با کمکهای وزارت ارشاد به سرعت مجوز گرفته و منتشر می‌شود. نشریاتی که به عنوان پیاده نظام اتاقهای فکر برای تخریب و سیاه‌نمایی ارزشها در ابعاد زیر ماموریت یافته تا ضرورت تغییر آنها برای نخبگان و توده‌های اجتماعی در پوشش شعار اصلاحات، توجیه پذیر باشد:
الف) هجمه به دین و اعتقادات دینی
ب) حمله به فقه و احکام شریعت
ج) تهاجم به ارزشها (نهضت عاشورا، دفاع مقدس، انقلاب اسلامی و ...)
د) ترویج ابتذال و اباحه گری
ه) تخریب چهره نهادهای مؤثر نظام اسلامی (سپاه و بسیج و ...)
و) هجمه به ولایت فقیه و تخریب چهره حضرت امام (ره)
ز) زیر سوال بردن قانون اساسی
برنامه‌ریزان این تهاجمات، جهت تسهیل اقدامات خود در تضعیف مبانی و ارزشهای دینی با طرح اصلاح قانون مطبوعات درمجلس ششم سعی در قانونمند کردن این هجمه‌ها را داشتند که با هوشیاری مقام معظم رهبری در مقابله با این روند و استفاده از حکم حکومتی برای جلوگیری از تصویب این قانون، حرکت آنان کند شد.
ج) تشکلهای دانشجویی:
در ادامه مطبوعات، ظرفیت دانشجویی و تشکلهای دانشجویی مرتبط با این جریان به صحنه کشانده می‌شود و ماجرای 18 تیر 78 و پس از آن ماجرای نشست تحکیم در دانشگاه خرم آباد تکرار می‌شود.
مقام معظم رهبری در زمستان سال 1386 در دیدار با مردم و مسئولین استان یزد، با اشاره به این روند حرکت آنان در طول 10 ساله پس از ارتحال امام (ره) را اینگونه تشریح می‌کنند:
«دشمن به خیال خود تصور می‌کرد بعد از اجرای این محورها، در مدت ده سال، با یک جرقه می‌تواند قشرهایی از مردم را بر ضد انقلاب بشوراند و ماجرای تیر ماه 1378 در همین چارچوب قابل تحلیل است.»
معظم‌له همچنین خاطرنشان کردند:
«دشمن در طراحی خود حتی تلاش کرد افرادی از عناصر فعال در عرصه فکری کشور و برخی از کسانی را که در بعضی مسئولیتها بودند به سوی خود بکشاند، اما در مجموع به دلیل بنیه بسیار قوی انقلاب اسلامی و هوشیاری مردم و مسئولان در طراحی خود موفق نشد.»
سوء استفاده این جریان از تشکلهای دانشجویی سبب گردیده بود که تریبونهای مختلف محافل دانشگاهی به نقطه آغازی جهت تحرکات افراطی این طیف تبدیل شودو کمتر روزی بود که در آن دوران دانشگاهها شرایط آرامی را پشت سر بگذارد. اما نکته تأسف‌بار در این عرصه عملکرد وزارت علوم و مجموعه‌های وابسته به عنوان ستاد مرکزی این تحرکات بود. این روند سبب شد جنبش دانشجویی کشور به انحرافی اساسی دچار شود که آثار آن هنوز تحولات دانشجویی کشور را تحت‌الشعاع خود قرار داده است.
طیف بندیهای سه گانه جریان دوم خرداد
به رغم تکثر طیفها و گروههای مختلف ، در آن مقطع سه طیف اصلی و یا سه گفتمان در این جریان دوم خرداد دیده می‌شد.
طیف اول: مدافعان گفتمان جمهوری اسلامی
شاخصه‌های فکری
1- معتقد به نظام جمهوری اسلامی و حکومت دینی بودند.
2- قانون اساسی را قبول داشتند.
3- اصل ولایت فقیه را پذیرفته بودند.
4- اطاعت و تبعیت مطلق از ولایت فقیه نداشتند و صرفاً به اختیارات مندرج در قانون اساسی صرف نظر از ولایت مطلقه فقیه مصرح دراصل 57 قانون اساسی تاکید داشتند، این در حالی بود که سران این طیف در دوران حضرت امام بر اطاعت محض و مطلق از ولایت فقیه تاکید می‌کردند. زیر سوال بردن شورای نگهبان، حمله به صدا و سیما و ... بخشی از دیدگاههای آنها بود.
در مباحث درون طیفی نیز مخالف نظریه عبور از خاتمی بوده و وی را گرانیگاه اصلاحات می‌دانستند.
طیف دوم: مدافعان گفتمان مشروطه اسلامی
1- این طیف در پی کاهش تدریجی اختیارات ولایت فقیه و سپردن آن به رئیس جمهور و مجلس بودند. به همین دلیل ادعای اعتقاد به نظام جمهوری اسلامی داشته اما جمهوریت آن را مقدم بر اسلامیت آن می‌دانستند.
2- در پی تغییر قانون اساسی بودند.
3- با نظرات ولی فقیه علناً مخالفت می‌کردند و سعی در تضعیف ایشان داشتند.
4- با نظریه عبور از خاتمی مصلحت اندیشانه مخالفت می‌کردند، زیرا به حمایت از وی در آن مقطع اعتقاد داشتند.
5- در پی تغییر ساختار نظام بودند.
6- طرفدار رابطه با آمریکا بودند.
محسن آرمین عضو مرکزیت سازمان مجاهدین انقلاب هدف از اصلاحات را اینگونه بیان می‌کند:
«اصلاح طلبی یعنی تغییر و تحول در ساختار نظام از طریق راهکارهای قانونی که ابزار آن حفظ آرامش و حرکت تدریجی و آهسته آهسته است».
محسن کدیور نیز هدف از اصلاحات را اینگونه بیان می‌کند:
ما اصلاحات خودمان را که تغییرات در نظام و رهبری است، از طریق نمایندگان عزیز مجلس انجام خواهیم داد.
این طیف که اکثریت نیروها و تشکلهای دوم خرداد را تشکیل می‌دادند برای نفوذ معتقد به فتح سنگر به سنگر بودند و برای مراکزی که امکان تسخیر آن را نداشتند، تئوری فشار از پایین، چانه‌زنی از بالا را پی گرفتند.
طیف سوم: مدافعان گفتمان جمهوری
دیدگاههای این طیف که تندروترین بخش جریان دوم خرداد را شکل می‌دادند عبارت بود از:
1- عدم اعتقاد به نظام جمهوری اسلامی
2- اعتقاد به جدایی دین از سیاست
3- حکومت دینی و اصل ولایت فقیه را قبول نداشته و حکومت مورد نظر آنان جمهوری بدون اسلامیت بود.
4- تغییر قانون اساسی از اعتقادات جدی آنها بود.
5- نظریه پرداز عبور از خاتمی بوده و معتقد به تغییر گرانیگاه اصلاحات از خاتمی به نیروهای ملی- مذهبی بودند.
این طیف محوریت بسیاری از اقدامات افراطی در جریان دوم خرداد را بر عهده داشته و با طرح تاکتیک مقاومت مدنی به جای تاکتیک آرامش فعال (تاکتیک طیف مشروطه اسلامی) در صدد قبضه فضای سیاسی بودند.
اقدامات انحرافی عناصر طیفهای مختلف جریان دوم خرداد، به ویژه در سالهای پایانی و دوره دوم ریاست جمهوری آقای خاتمی سبب شد که گام به گام اعتماد عمومی را از دست داده و با ادبار اجتماعی مواجه شوند که انتخاب شورای دوم شهر نماد بارز آن بود.
عناصر شاخص جریان دوم خرداد در انتخابات نهم ریاست جمهوری نیز به رغم تمرکز در حول شعار دمکراسی خواهی و حقوق بشر، نتوانستند اقبال اجتماعی کسب کرده و آرا را به نفع نامزد مطلوب خود جذب کنند.
اصلاح‌طلبان كه در انتخابات دور دوم رياست جمهوري نهم، به‌ناچار و از بيم رقيب مشترك پشت هاشمي رفسنجانی گرد آمده بودند، اين بار بدون وجود هيچ عامل سلبي و با انگيزه‌اي ايجابي، از هاشمي حمايت كردند.
بعد از انتخابات نهمین دوره ریاست جمهوری اختلافات و تنشهای درون‌گروهی جریان دوم خرداد اوج گرفت. از یک سو عناصر اصلی طیف افراطی این جریان نظیر علی افشاری، اکبر گنجی به دامن آمریکا پناه بردند و در داخل نیز نقد اصلاحات نیز به گفتگوی روزمره آنها تبدیل شده بود.
اگر چه انتظار این بود که تجربه گذشته باعث تغییر گفتمان در این جریان شود اما اصرار عناصر افراطی و احزاب پدرخوانده سبب تاکید بر همان اصول و مبانی گذشته گردیده منتهی این بار با ادعای دفاع از خط و راه امام (ره) اهداف خود را پی می‌گیرند.
http://raygah.blogfa.com
مخالفت با احمدی نژاد؛محور اتفاق نظر اصلاح طلبان و دشمنان خارجی
به رغم همه اختلافات و سردرگمی ها در جبهه اصلاحات، در یک نقطه با یکدیگر اتفاق نظر کامل داشتند و آن مقابله با احمدی نژاد است. یعنی دقیقاً همان خواسته ای که دشمنان بیرونی نبز با همه توان دنبال می کنند. دشمنان بیرونی انکار نمی کنند که با احمدی نژاد فقط به دلیل تاکید وی بر آموزه های امام و انقلاب مخالفت می ورزند.
کهنه سناتور صهیونیست و طرفدار اوباما « فرانک گوتنبرگ» در مصاحبه اش با روزنامه صهیونیستی «جروزآلم » گفت:
«اگر احمدی نژاد در انتخابات روز 22 خرداد شکست بخورد ما باید جشن بگیریم . حتی اگر یکی بدتر از احمدی نژاد سر کار بیاید ما باید جشن بگیریم» (رجانیوز 10/3/88)
به طور کلی در انتخابات ریاست جمهوری دهم شاهد صف کشی هایی بودیم که در لفافه کارشناسی، بدترین ناسزاها و تهمت ها ی تحقیر آمیز را نسبت به دولت دکتر احمدی نژاد روا داشتند و از قضا کاملا" هم جهت با اهداف دشمنان امام و انقلاب حرکت کردند.
از چندین ماه پيش از انتخابات ریاست جمهوری دهم جلسات مختلفي با حضور فعالان سياسي مخالف احمدی نژاد به ويژه اصلاح طلبان تشكيل و اطلاعات لازم جمع آوري مي شد تا از رشد وتثبیت گفتمان امام راحل وعدالتخواهی که در دولت نهم احیاشده بود جلوگیری کنند.
مبانی وشاخصه های مهم فکری درعمده گروه های اصلاح طلب
1. نگاه حداقلی به دین در اداره جامعه(دین نه دایرةالمعارف بلکه به سان الفبایی است که می تواندزبان دیگری را به انسان بیاموزد-محمدقوچانی- یقه سفیدها)
2. اعتقادبه کثرت گرایی وپلورالیسم دینی وعدم تفاوت ادیان آسمانی وغیرآسمانی
3. اعتقادبه مشروعیت مردمی ولایت فقیه
4. تأکیدبرتجربه فردی بودن معرفت دینی
5. تساهل وتسامح
6. گرایش به اقتصاد سرمایه داری
طيف‌های عمده اصلاح طلبان
1- اصلاح طلبان سنتی (چپ سنتی دردهه اول انقلاب بااکثریت درون مجلس ودولت میرحسین موسوی ،وبخشی از دولت خاتمی ومجلس ششم،مجمع روحانیون مبارز وگروههای اقماری آن)
این طیف عمدتا ازولایت فقیه تفسیری دموکراتیک و درچهارچوب قانون اساسی دارند.پایگاه اجتماعی این جریان بیشتردرطبقات محروم شهری وروستایی است وبه نوعی دموکراسی برخاسته ازریش سفیدی اعتقاد دارند.
2- اصلاح طلبان میانه رو (فعالان حول محور هاشمی رفسنجانی که دردهه 60 به صورت سایه درجناح های چپ وراست بودند ودرسال 74 باتأسیس حزب کارگزاران بخشی ازمجلس پنجم رادردست گرفتند.امادرمجلس ششم ازاصلاح طلبان رادیکال ضربه خوردند.با این حال درهمه دولت های پس ازانقلاب تاقبل ازدولت نهم حضورداشتند.
گروه دیگراین جریان،حزب اعتدال وتوسعه است که ازدهه 1380بامحوریت حسن روحانی ،نوبخت و...فعالیت دارد.
این طیف نیزعمدتا ازولایت فقیه تفسیری دموکراتیک وفقط درچهارچوب قانون اساسی دارند. ازلحاظ ایدئولوژی به آمیزه ای از لیبرالیسم وعملگرایی وعرف گرایی پایبندند. اعتقاد به اقتصادآزاد وتساهل وتسامح ونوعی انفعال و وادادگی نیز درآنها قابل توجه است.
پایگاه اجتماعی آنها بیشتردرطبقات متوسط جامعه است .وبه حکمرانی توسعه گرا ونخبه گرا اعتقاد دارند.
3- اصلاح طلبان رادیکال وافراطی (ازچپ سنتی ریشه گرفتند ودردهه 70 به روشنفکران سیاسی تبدیل شدند ورهبری معنوی آنهارا پس ازانتخابات 1376محمدخاتمی برعهده گرفت)
این طیف ولایت فقیه را صرفا درحدنظارت کلی ومقوله ولایت را ازجنس نظارت می دانند نه اِعمال ولایت. ازلحاظ ایدئولوژی به سکولاریسم وجدایی دین ازسیاست پایبندند.
دراقتصاد به سرمایه سالاری ودرسیاست به لیبرال دموکراسی وپذیرش نظام سلطه حاکم بر روابط بین الملل ودفاع ازعناصراپوزیسیون و مخالفان درحاکمیت اعتقاد دارند.
پایگاه اجتماعی آنها بیشتردرطبقات دانشگاهی وروشنفکران است.
بخشی از دفترتحکیم وحدت، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و حزب مشارکت ازمهمترین احزاب این طیف به شمارمی روند.
4- اصلاح طلبان اپوزیسیونی (ملی مذهبی های راست گرا وچپ گرا وروشنفکران عرف گرا دراین طیف جا دارند)
این طیف ولایت فقیه را صرفا درحدنظارت کلی ومقوله ولایت را ازجنس نظارت می دانند نه اِعمال ولایت. ازلحاظ ایدئولوژی به سکولاریسم وجدایی دین ازسیاست پایبندند.
دراقتصاد به سرمایه سالاری ودرسیاست به لیبرال دموکراسی و فشارهای بین المللی به جمهوری اسلامی برای تغییرات عمیق سیاسی معتقدند.ومی گویند قانون اساسی ج.ا. باید تغییرکند واصل ولایت فقیه ازآن حذف وجمهوری اسلامی به جمهوری سکولار تبدیل شود.
پایگاه اجتماعی آنها نیزبیشتردرطبقات دانشگاهی وروشنفکران است.
این طیف عمدتا شامل نهضت آزادی(ابراهیم یزدی)،ائتلاف ملی مذهبی های متشکل از حلقه ایران فردا(عزت ا...سحابی)پیام هاجر(اعظم طالقانی)،جنبش مسلمانان مبارز(حبیب ا...پیمان)نهضت مجاهدین خلق(لطف ا...میثمی) دفترتحکیم وحدت(شاخه دانشگاه علامه طباطبایی) وبرخی چهره های سکولار مانند اکبرگنجی، محسن سازگارا و...می باشد.
بررسی 8سال حضور اصلاح طلبان درحاکمیت
مواردمنفی عملکرد بعد فرهنگی واجتماعی
1. حمله به فقه واحکام شرعی واهانت به علما ومراجع تقلید
2. تهاجم به ارزشها و مقدسات اسلامی مانندعاشورا وترویج سکولاریسم
3. حمله به ولایت فقیه وتخریب چهره امام راحل ومقام معظم رهبری
4. زیرسؤال بردن دفاع مقدس ونهادهای انقلابی
5. دامن زدن به اختلافات قومی
6. ترویج ابتذال واباحه گری
7. ترویج فمینیسم(فمینیسم جنبشی است برای برابری زن و مرد درمسائل حقوقی ، سیاسی، اجتماعی، و اقتصادی مانند مالكيت ، حق تحصيل و...که از ابتدای قرن ۱۹ درغرب واروپا بوجودآمد چون حقوق زنان بویژه تاقرن نوزدهم درغرب کاملا زیرپاگذاشته می شد وزنان،به اذعان تاریخ تمدن ویل دورانت حتی حق مالكيت و تحصيل وحضور در دادگاه را نداشتند وگاه پس ازمرگ شوهر، زن مانند سایراشیا به ورثه منتقل می شد. البته فمینیسم بتدریج به عنوان ابزاری دردست زورگویان ومستکبران علیه جوامع آزادیخواه وبخصوص کشورهای اسلامی بکارگرفته شد)
8. طراحی براندازی فرهنگی ونرم ازطریق انقلاب مخملی ورنگی بابکارگیری مهره های مؤسسه سوروس مانند هاله اسفندیاری ورامین جهانبگلو
مواردمنفی عملکرد بعدسیاسی
1. پیوند وارتباط بامخالفان نظام دینی ومیدان دادن به آنان ازجمله شرکت درکنفرانس برلین
2. ایجاد تنش های سیاسی وفضاسازی علیه نهادهای نظام اسلامی نظیرتحصن نمایندگان مجلس ششم واستعفای برخی ازمسئولان
3. نرمش دربرابراستکبارجهانی وعقب نشینی درموضوع انرژی هسته ای
4. ساختارشکنی وطرح خروج ازحاکمیت،نافرمانی مدنی وحاکمیت دوگانه
5. تضعیف اقتدار،وحدت وامنیت ملی
مواردمنفی عملکرد بعد اقتصادی
1. تشدید فاصله طبقاتی باتداوم سیاست اقتصادی دوره قبل
2. توقف ورکود پروژه های ملی بخاطر اولویت دادن به توسعه سیاسی
3. افزایش تورم وبیکاری
4. بی توجهی به نیازها ومشکلات معیشتی مردم
نویسنده: بهزاد کاظمی